مراحل ابیاری افتابگردان
مراحل ابیاری افتابگردان
مراحل ابیاری افتابگردان یکی از دانه های روغنی مهم در بخش کشاورزی است که پرورش و فرآوری آن به روغن آفتاب گردان اهمیت بسیاری در خودکفایی کشور در تامین روغن مصرفی خانوار دارد.یکی از نکات مهم در پرورش این گیاه ارزشمند مدیریت آبیاری آفتاب گردان است.
آبیاری درست و به موقع موجب افزایش کمیت و کیفیت دانه های روغنی و در نتیجه افزایش مقدار روغن استخراجی در کارخانه می شود. تعداد دفعات و میزان آبیاری به شرایط آب و هوایی هر منطقه (میزان بارش های جوی) ، جنس ورطوبت خاک و نوع رقم بذر بستگی دارد. در این مقاله از و به بررسی فاکتورهای مهم و شیوه های مرسوم آبیاری گل آفتابگردان پرداخته ایم.
مراحل ابیاری افتابگردان
به طور کلی گیاه آفتاب گردان از زمان کاشت تا برداشت ؛ ۸ مرحله ی فیزیولوژیک زیر را سپری می کند .
- مرحله جوانه زنی و ظهور برگ
- مرحله سبز شدن تا ستاره ای شدن
- مرحله رویت طبق
- مرحله ظهور غنچه
- مرحله گلدهی
- گلدهی کامل
- شروع رسیدگی
- رسیدگی فیزیولوژیک
در طول فصل رشد، آفتابگردان تقریباً به 500-670 میلی‌متر آب (7.1 میلی‌متر در روز) نیاز دارد.
به عنوان یک محصول دیم، آفتابگردان برای تأمین این نیازها به آب ذخیره شده در خاک و بارش‌ها وابسته است.
با این حال، حتی اگر مقدار کل آب مورد نیاز توسط بارش‌ها تأمین شود، نوسانات در تأمین آب در مراحل مختلف رشد گیاه می‌تواند
باعث استرس خشکی و در نتیجه کاهش محصول شود. افزایش عملکرد زمانی که محصول تحت آبیاری کشت شود،
مراحل ابیاری افتابگردان
بسیار چشمگیرتر است. بذرهای هیبرید آفتابگردان روغنی آبیاری شده به طور متوسط 92 کیلوگرم بذر در هر هکتار بیشتر از دیم تولید می کنند.
آزمایشات دانشمندان و کشاورزان این تأثیر مثبت آبیاری در آفتابگردان را با افزایش عملکرد 100 تا 200 درصد تأیید می‌کنند.
این افزایش مورد انتظار را می‌توان با در نظر گرفتن اصل زیر به راحتی محاسبه کرد.
آفتابگردان می‌تواند تا 190 میلی‌متر آب ذخیره شده در عمق 1.8 متر خاک را استخراج کند.
به ازای هر 25 میلی‌متر آب مصرفی بیش از ظرفیت گیاه،
عملکرد به طور متوسط 168.13 کیلوگرم در هر هکتار افزایش می‌یابد .
نیازهای آبی آفتابگردان در مراحل مختلف رشد
میزان نیاز به آب در آبیاری آفتابگردان در طول مراحل رشد بستگی به واریته،
جمعیت گیاهی، شرایط محیطی و پروفیل خاک دارد. همانطور که قبلاً ذکر شد، ت
أمین آب کافی برای گیاهان در زمانی که بیشترین نیاز را دارند، حیاتی است.
به طور کلی، بارش یا آبیاری آفتابگردان هر 14 روز برای حفظ رطوبت خاک در سطح مطلوب و به حداکثر رساندن عملکرد محصول لازم است.
میانگین مصرف روزانه آب با رشد گیاه افزایش می‌یابد. به طور مشخص، تا زمان ظهور گیاه، مصرف آب در حدود 0.5-0.7 میلی‌متر در روز است
که از توسعه سر و گلدهی تا پر شدن دانه به 6-8 میلی‌متر در روز می‌رسد. این ارقام ممکن است بسته به دما متفاوت باشند.
اصول آبیاری آفتابگردان
در ارتباط با اصول آبیاری آفتابگردان باید دانست که آفتابگردان گیاهی است
که دارای ریشه عمق و توسعه یافته بوده. بنابراین توانایی زیادی در جذب آب از خاک دارد.
اما به هرحال در شرایط کمبود بارندگی دارای عکس العمل مثبتی نسبت به آبیاری می باشد.
و تولید عملکرد بالا مستلزم رطوبت کافی در خاک طی تمامی طول دوره رشد گیاه است.
آفتابگردان معمولاً به عنوان یک محصول دیم کشت می شود. تحقیقات و شواهد کشاورزان نشان داده است
که آفتابگردان با افزایش ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصدی عملکرد نسبت به زمین های دیم در خاک های خشک به آبیاری پاسخ می دهد.
اما باید دانست که آفتابگردان با طیف وسیعی از خاک ها و شرایط آب و هوایی سازگار است.
عملکرد کم آفتابگردان ممکن است ناشی از هر یک از موارد زیر باشد:
۱- جمعیت نادرست گیاه
۲- حاصلخیزی ضعیف خاک
۳- عدم کنترل علف های هرز و بیماری ها
۴- آسیب حشرات و پرندگان
۵- کاشت دیرهنگام و تلفات برداشت
مدیریت همه عوامل ذکر شده به همراه مدیریت صحیح آب ضروری است.
نیاز آبی آفتابگردان
نیاز آبی آفتابگردان ۶۰۰-۵۰۰ میلی متر و در روش آبیاری سطحی حداقل ۷۵۰-۶۰۰ میلی متر است.
حساسیت گیاه آفتابگردان به کم آبی از زمان تشکیل جوانه های گل تا هنگام رنگ گیری کامل دانه ها زیاد می باشد.
تنش کمبود آب در این مرحله باعث کاهش تعداد بذر در طبق و در نتیجه کاهش عملکرد در هکتار می شود.
اگر تنش کمبود آب طی دوره ۲۰ روزه پس از ریزش گلبرگ ها اتفاق افتد، باعث کاهش درصد روغن دانه خواهد گردید.
نکات آبیاری
مصرف آب آفتابگردان به عوامل مختلفی از جمله:
- تنوع
- تاریخ کاشت
- زمان آبیاری
- نوع خاک
- حاصلخیزی
- و جمعیت گیاه بستگی دارد.
استفاده بهینه از آب در صورتی اتفاق می‌افتد که سطوح N ،P و K برای عملکرد بالا کافی باشد.
برای استفاده مؤثرتر از آب، تمام نیازهای غذایی آفتابگردان باید برآورده شود. رابینسون از دانشگاه مینه سوتا گزارش داده است
که آبیاری، کود و آبیاری + کود به ترتیب ۳۵، ۷۲ و ۴۷۴ درصد باعث افزایش عملکرد آفتابگردان شدند.
کمبود آب در مرحله بین گلدهی و بلوغ، بر عملکرد، بیشتر از زمان های دیگر تأثیر می گذارد.
مدیریت آبیاری از اوایل گلدهی تا بلوغ بسیار مهم است.
آبیاری باید رطوبت خاک را در حد ۸۰ درصد ظرفیت مزرعه در مرحله گلدهی و ۷۰ درصد ظرفیت مزرعه در مراحل دیگر رشد آفتابگردان حفظ کند. طبق گزارش کارگران آفتابگردان در استرالیا،
عملکرد دانه ۳۰ درصد و عملکرد روغن ۴۸ درصد از آبیاری ۲۲ روز پس از اواسط گل افزایش یافت.
